طرز کار موتورخانه | امروزه سیستم‌های زیادی برای گرم کردن خانه و ساختمان‌ها استفاده می‌شود که بعضی با سوخت فسیلی و برخی با برق و انرژی خورشیدی و … کار می‌کنند. موتورخانه بخشی از سیستم گرمایشی ساختمان است و برای تعمیر آن نیاز است که با طرز کار موتورخانه آشنایی داشته باشید.
قطعات یک موتورخانه
- مخزن آب موتورخانه
- یک مشعل (برای ایجاد گرما)
- پمپ آب
- لوله برای انتقال آب به شوفاژ
نحوه کارکرد موتورخانه
موتورخانه با مصرف انرژی، آب را گرم می‌کند. پمپ آب، آب را در لوله‌های رابط بین موتورخانه اصلی و شوفاژها به جریان می‌اندازد. آب از طریق این لوله‌ها به بخش مورد نظر می‌رسد و وارد شوفاژ می‌شود سپس با تبادل گرما، محیط را گرم می‌کند و خود سرد می‌شود. در نهایت به موتورخانه برمی‌گردد تا یک چرخه دیگر را آغاز کند.
مکان‌های استفاده از موتورخانه
موتورخانه در مکان‌های بزرگ مثل صحنه‌ی تئاتر، مدرسه، رستوران‌های بزرگ و هرجایی که گرمکنهای معمولی جواب‌گو نیستند، استفاده می‌شود.
طرز کار موتورخانه
طرز کار موتورخانه شامل سه بخش است:
مولد حرارتی (دیگ یا بویلر)
بخش اصلی طرز کار موتورخانه یک سیستم حرارت مرکزی، دیگ یا بویلر است. مشعل در داخل دیگ آتشی را ایجاد می‌کند که بخشی از دیگ را گرم می‌کند و آب از داخل آن می‌گذرد، حرارت آن افزایش می‌یابد و به سمت مبدل‌های حرارتی می‌رود. سپس وارد ساختمان می‌شود تا سبب گرم شدن محیط گردد. آبی که حرارتش را از دست داده، مجددا وارد دیگ می‌شود تا گرما بگیرد و دوباره وارد چرخه انتقال گرما شود. این چرخه تا زمانی که نیاز به آب گرم مصرفی و گرمایش ساختمان داشته باشیم، ادامه دارد.
دمای آب دیگ به وسیله ترموستات تنظیم می‌شود.
دیگ چدنی
- این نوع از دیگ‌ها شبیه رادیاتور، پره‌پره هستند
- جنس آن‌ها از چدن است.
- قابلیت حمل بالایی دارند.
- توانایی تحمل فشار آن‌ها پایین است.
- قیمت بالایی دارند.
دیگ فولادی
- یکپارچه هستند.
- توانایی تحمل فشار بالایی دارند.
- قابلیت حمل آن‌ها پایین است.
- قیمت کمتری دارند.
پیشنهاد می کنیم این مقاله را نیز بخوانید: جوشکاری دیگ چدنی موتورخانه
مشعل ها
مشعل ها بخشی از مولد حرارتی هستند. در واقع خود مولد حرارتی اصلی سیستم، مشعل‌ها هستند. کار آن‌ها ایجاد شعله و دمیدن آن به داخل دیگ ها است تا دمای آب داخل دیگ را به دمای مورد نظر برساند و شامل چهار بخش هستند:
بخش هوا رسان
هوا رسانی برای ایجاد شعله‌ی بهتر و با کیفیت‌تر وظیفه این بخش است. از چهار جز تشکیل شده است:
- فن یا ونتیلاتور
- دمپر یا دریچه هوا
- صفحه چرخش هوا
- الکتروموتور
بخش سوخت رسان
درگذشته‌های دور سوخت رسانی مشعل‌ها از نوع مازوت بود که امروزه دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. رایج‌ترین نوع مشعل‌ها، مشعل‌های گازسوز است. اگر به گاز دسترسی وجود نداشته باشد، از مشعل‌های گازوئیلی استفاده می‌شود.
بخش ایجاد جرقه
برای ایجاد جرقه درمشعل‌ها، یک ترانس و الکترود جرقه‌زن وجود دارد.
بخش کنترل سیستم
مشعل به بخشی برای کنترل فرایند کار آن نیاز دارد که نقش سیستم مرکزی را ایفا کند.
مراحل کاری مشعل
وظیفه ایجاد احتراق بر عهده‌ی مشعل است بنابراین احتیاط زیادی را می‌خواهد. مراحل کاری آن برای اطمینان از عملکرد مناسب شامل سه بخش است:
1. مرحله تخلیه اجباری
با روشن شدن مشعل اولین اتفاقی که می‌افتد، فعال شدن مرحله تخلیه اجباری است. در این مرحله با روشن شدن فن مشعل تمام گاز‌های موجود در دیگ تخلیه می‌شود که حدود نیم دقیقه طول می‌کشد.
2. مرحله اطمینان
همان طور که از اسم این مرحله پیداست، برای اطمینان از عملکرد ایمن طراحی شده است. در این قسمت، میزان فشار سوخت و هوا بررسی می‌شود و در صورت مناسب بودن آن، اجازه احتراق داده می‌شود.
قطعه‌ای به نام فتوسل در این بخش وجود دارد که وظیفه وجود آتش را بر عهده دارد. در صورتی که آتش تشخیص داده نشود، سیستم ریستارت می‌شود.
3. مرحله کار دائم
هنگامی که وارد این مرحله می‌شویم یعنی بقیه مراحل کار خود را به درستی انجام داده‌اند. اکنون تا زمانی که دمای آب به دمای تعیین شده برسد، سیستم کار می‌کند.
مبدل حرارتی و وظیفه آن در طرز کار موتورخانه
یکی دیگر از بخش‌های اصلی موتورخانه که در طرز کار موتورخانه نقش زیادی دارد مبدل‌های حرارتی هستند، وظیفه آن‌ها انتقال حرارت سیال با دمای بالا هستند.
دو کاربرد اصلی حرارت تولید شده در انواع موتورخانه:
- گرم کردن آب گرم مصرفی
همه ساختمان‌ها برای مصارف دوش‌ها و شیرآلات به آب گرم نیاز دارند. گرم شدن این آب‌ها از طریق آب گرمکن‌ها انجام می‌شود که با آب گرمکنهای زمینی یا دیواری که شما از قبل می‌شناختید متفاوت است.
انواع آب گرمکن‌ها:
- منبع کویلی
- منبع دوجداره
- آب گرمکن صفحه‌ای
- گرم کردن محیط ساختمان
گروهی از مبدل‌های حرارتی برای گرم کردن محیط ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع رایج آن‌ها شامل موارد زیر است:
- رادیاتورها
- فن کویل‌ها
- هواساز‌ها
لوله رابط از بخش‌های مهم در طرز کار موتورخانه
یکی از بخش‌های مهم در طرز کار موتورخانه ، لوله‌های رابط هستند. این لوله‌ها سبب ایجاد یک محیط بسته و رابط بین مبدل و مولد حرارتی می‌شوند.
پمپ‌ها
در موتورخانه دو پمپ اصلی داریم:
پمپ‌های تامین فشار ( بوستر پمپ)
آب شهری در بعضی از نقاط شهر یا حتی طبقه‌های بالا یک ساختمان فشار کافی را برای تامین به اندازه آب ندارد. برای رفع این مشکل از پمپ‌های تامین فشار استفاده می‌شود تا فشار را افزایش دهد.
پمپ های گردشی (پمپ‌های سیرکولاسیون )
پمپ‌هایی وجود دارند وظیفه‌ی آن‌ها افزایش انتقال حرارت و ایجاد گردش بیشتر است به این نوع پمپ‌ها، پمپ‌های گردشی می‌گویند که در سیستم موتورخانه روی خط برگشت قرار دارند و به صورت دائم کار می‌کنند.
منبع انبساط
یک بخش مهم از سیستم موتورخانه است، وظیفه ی آن کنترل میزان افزایش یا کاهش حجم آب است که در طی تغییر دمای آب موتورخانه صورت می‌گیرد. اگر تغییرات حجم آب کنترل نشود، سیستم موتورخانه ترک می‌خورد.
منبع انبساط دو نوع است:
منبع انبساط باز
این نوع از منبع انبساط بر روی پشت بام قرار می‌گیرند و با محیط ارتباط دارند.
منبع انبساط بسته
داخل موتورخانه و رووی کلکتور دیگ نصب می‌شوند.
پیشنهاد می کنیم این مقاله را نیز بخوانید: هواگیری منبع دو جداره موتورخانه
سختی‌گیر در کارکرد موتورخانه
طرز کار موتورخانه به‌گونه‌ای است که برای افزایش طول عمر آن نیاز به استفاده از سختی‌گیر است. آب شهری معمولا دارای سختی است که باید این سختی قبل از ورود به سیستم موتورخانه گرفته شود تا باعث بروز مشکل در موتورخانه و رسوب سختی در لوله‌ها نشود. دو نوع سختی‌گیر وجود دارد:
- سختی‌گیر رزینی
- سختی‌گیر مغناطیسی
کالکتورها
وظیفه تقسیم انشعاب و توزیع آب در موتورخانه بر عهده کلکتورهاست.
طرز کار موتورخانه سیستم سرمایشی
طرز کار موتورخانه گرمایشی و سرمایشی مشابه همدیگر است و جالب است بدانید که موتورخانه‌ها صرفا برای گرمایش نیستند، درصورتی که به جای منبع گرمایش، دارای منبعی برای ایجاد سرمایش باشند. موتورخانه سرمایشی نامیده می‌شوند. سیستم و مکانیزم عمل آن‌ها شبیه موتورخانه گرمایشی است.
